Bu gaty köne hekaýa.Amerikanyň raýatlyk urşundan (1861-65) öň Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda gul bergisi kanuny bolan ýagdaýynda-da, ýurt özüni demokratik model hökmünde görkezmegini isledi.Hatda hiç bir Europeanewropa ýa-da Demirgazyk Amerikanyň ýurtlary tarapyndan amala aşyrylan iň ganly raýat urşy-da bu meselede özüne bolan garaýşyny üýtgetmedi.
20-nji asyryň üçden iki böleginde diýen ýaly ABŞ-nyň günorta ştatlarynda Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň goşunlarynyň legionlary tükeniksiz söweşlerde demokratiýany goramak üçin söweşenlerinde-de, iň kemsidiji we wagşy bölünişik, köplenç linçlemek, gynamak we adam öldürmek bilen amala aşyryldy. köplenç bütin dünýäde rehimsiz zalymlaryň adyndan.
ABŞ-nyň dünýädäki demokratiýanyň we kanuny hökümetiň ýeke-täk nusgasyny görkezýär diýen pikir aslynda manysyz.ABŞ-ly syýasatçylaryň we pikirdeşleriň tükeniksiz gürlemegi gowy görýän “erkinligi” aslynda bir zady aňladýan bolsa, iň bolmanda dürlülige ýol bermek azatlygy bolmaly.
USöne soňky 40 we ondan gowrak ýylda ABŞ-nyň yzygiderli administrasiýalary tarapyndan ýerine ýetirilen neo-konserwatiw ahlaklylyk düýpgöter tapawutlanýar."Erkinlik", diňe ABŞ-nyň milli bähbitlerine, syýasatlaryna we garaýyşlaryna laýyk gelýän bolsa, resmi taýdan erkin.
Bu aç-açan manysyzlyk we kör ulumsylyk bilen meşgullanmak, ABŞ-nyň Owganystandan Yraga çenli dowam edýän mikro dolandyryşyny we de-fakto basyp almagyny we Damask hökümetiniň we halkara jemgyýetçiliginiň talaplaryna garşy çykmak bilen ABŞ-nyň Siriýada dowam etdirilmegini aklamak üçin ulanyldy. kanun.
Saddam Huseýn, 1970-nji we 1980-nji ýyllarda Jimmi Karter we Ronald Reýganyň administrasiýasy, Eýrana hüjüm etmegi buýranda we Eastakyn Gündogaryň taryhynda iň ganly söweşde eýranlylara garşy söweşýänçä doly kabul edilipdi.
Ol diňe ABŞ-nyň isleglerine garşy çykyp, Kuweýti basyp alanda, ABŞ-nyň öňünde "ýamanlygyň we zalymlygyň beýany" boldy.
Waşingtonda-da demokratiýanyň diňe bir nusgasynyň bolup bilmejekdigi äşgär bolmaly.
Giçki iňlis syýasy filosofy Işaýa Berlini tanamak we öwrenmek maňa artykmaçlyk berdi, dünýäde ýeke-täk hökümet modelini girizmek synanyşygynyň nähili bolsa-da, hökmany suratda dawa-jenjellere sebäp boljakdygyny we üstünlikli bolsa başaryp biljekdigini duýdurdy. diňe has uly zulumyň ýerine ýetirilmegi bilen saklanar.
Hakyky dowamly parahatçylyk we ösüş diňe tehnologiki taýdan ösen we harby taýdan kuwwatly jemgyýetler dünýäde dürli dolandyryş görnüşleriniň bardygyny we olary ýok etmek üçin aýlanmaga ylahy hukugynyň ýokdugyny boýun alanda ýüze çykýar.
Bu, Hytaýyň söwda, ösüş we diplomatik syýasatlarynyň üstünlikleriniň syry, sebäbi haýsy syýasy sistema we ideologiýa garamazdan beýleki ýurtlar bilen özara peýdaly gatnaşyklary gözleýär.
ABŞ-da we dünýädäki ýaranlary tarapyndan kemsidilen Hytaýyň hökümet modeli, soňky 40 ýylda beýleki ýurtlara garanyňda has köp adamy garyplykdan çykarmaga kömek etdi.
Hytaý hökümeti öz halkyna gülläp ösýän gülläp ösüş, ykdysady howpsuzlyk we şahsy mertebesi bilen güýç-kuwwat berýär.
Şonuň üçin Hytaýyň köpelýän jemgyýetleri üçin haýran galdyryjy we barha öýkünýän modele öwrüldi.Bu bolsa öz gezeginde ABŞ-nyň Hytaýa bolan lapykeçligini, gaharyny we göripligini düşündirýär.
ABŞ-nyň dolandyryş ulgamy, soňky ýarym asyryň dowamynda öz halkynyň ýaşaýyş derejesiniň peselmegine ýolbaşçylyk eden mahaly nädip demokratik bolup biler?
ABŞ-nyň Hytaýdan senagat importy ABŞ-a inflýasiýanyň öňüni almaga we öz halky üçin öndürilen önümleriň bahalaryny saklamaga mümkinçilik berdi.
Şeýle hem, COVID-19 pandemiýasynda ýokaşmagyň we ölümiň görnüşleri, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda köp sanly azlyk etnik toparlaryň, şol sanda afroamerikalylaryň, aziýalylaryň we ispanlaryň we garyp “rezervasiýalarynda” ýazylan “Amerikalylaryň” henizem kemsidilýändigini görkezýär. köp tarapdan garşy.
Bu uly adalatsyzlyklar aradan aýrylýança ýa-da iň bolmanda ep-esli derejede gowulaşýança, ABŞ-nyň ýolbaşçylarynyň başgalara demokratiýa barada leksiýalary dowam etdirmegi halamaz.
Iş wagty: 18-2021-nji oktýabr